Dotychczas ani banki ani firmy pożyczkowe nie były chętne aby dokonywać zwrotów. W tym artykule przytaczałem fragment oświadczenie Prezesa UOKiK z 2016 r., który interpretował przepisy o kredytach konsumenckich:
Konsument, który dokonał wcześniejszej spłaty zobowiązania kredytowego (również w formie konsolidacji lub przeniesienia go do innego banku) udzielonego na podstawie ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1528 ze zm.), ma prawo do proporcjonalnego zwrotu prowizji.
Artykuł 49 ustawy o kredycie konsumenckim na podstawie którego instytucja pożyczkowa powinna zdaniem Prezesa UOKiK zwrócić część kosztów jeżeli konsument spłacił kredyt przed terminem zapisanym w umowie kredytowej brzmi następująco.
Art. 49 ust. 1. W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.
2. W przypadku spłaty części kredytu przed terminem określonym w umowie, ust. 1 stosuje się odpowiednio.
Niestety przepis nie jest jednoznaczny i tak np. prowizję za udzielenie kredytu banki i firmy pożyczkowe interpretowały jako koszt niezwiązany z czasem trwania umowy.
Czy pożyczkodawca musi zwrócić prowizję za wcześniejszą spłatę kredytu?
Wiele zależy od szczegółów umowy dlatego zalecana jest indywidualna analiza umowy kredytowej. Banki i instytucje pożyczkowe dosyć często zmieniają umowy. W 90% zgłoszeń klientów, analizowanych przez zespół prawny Rekina Finansów – odzyskanie części prowizji ma uzasadnienie prawne. Przede wszystkim kwota pojedynczego kredytu nie może przekroczyć 255 tys zł, a pożyczka musiała być zaciągnięta po 18.12.2011 r.
Istnieją jeszcze inne typowe sytacje, w której zwrot prowizji nie jest jednak należny konsumentowi.
Ustawa o kredycie konsumenckim w określonych przypadkach przewiduje dla kredytodawcy możliwość zastrzeżenia w umowie prowizji za spłatę kredytu przed terminem. Warunkiem jest, że kredytodawca zapisze taką możliwość w umowie i kredytobiorca zostanie o tym rzetelnie poinformowany.
– jest to cytat ze strony Rzecznika Finansowego.
Jeśli taki zapis widnieje w umowie, konsument nie ma wielkich szans wywalczenia częściowego zwrotu prowizji.
Proporcjonalny zwrot kosztów kredytu przy wcześniejszej spłacie
Rzecznik Finansowy i Prezes UOKIK są zgodni w interpretacji przepisów, co podkreślali wielokrotnie:
Uważamy, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego kredytodawca powinien obniżyć i zwrócić wszystkie koszty takiego kredytu niezależnie od ich charakteru. Oczywiście zwrot powinien być proporcjonalny, tzn. obejmować okres od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie. Zwrot nie powinien też zależeć od tego, kiedy koszty te zostały faktycznie poniesione przez kredytobiorcę – stwierdziła Dorota Karczewska, Wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Przykładowo w uproszczeniu, jeśli koszty początkowe (opłaty, prowizje, koszty ubezpieczenia) związane z rocznym kredytem wyniosły 2000 zł, a został on spłacony po 6 miesiącach, to konsument powinien otrzymać z powrotem 1000 zł.
Warto jednak nadmienić, że interpretację rzecznika finansowego czy prezesa UOKIK nie mają żadnej mocy prawnej. Ich opinia ma taką samą wartość jak opinia banków i firm pożyczkowych. Dlatego też banki i firmy pożyczkowe bardzo rzadko dokonywały zwrotów.
Należy ci się częściowy zwrot odsetek, prowizji, ubezpieczenia i innych kosztów
Dopiero wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) dał większe szanse na odzyskanie części kosztów kredytu przez konsumentów.
11 września Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok dotyczący umów o kredyt konsumencki. Zapytanie złożył Sąd Rejonowy Lublin-Wschód w Lublinie w 2018 r., a dotyczyło ono spraw wytoczonych przeciwko SKOK Stefczyka, Santander Consumer Bank i mBankowi.
W podsumowaniu wyroku TSUE stwierdził:
Art. 16 ust. 1 dyrektywy 2008/48 należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta.
Ten wyrok stał się solidnym orężem w walce sądowej o zwrot kosztów kredytu przy wcześniejszej spłacie przez konsumenta.
Szanse na uzyskanie zwrotu kosztów kredytu
Niestety nie ma ogólnopolskich statystyk. Natomiast na bazie 100 zgłoszeń o pomoc w tej sprawie do Rekina Finansów, statystyki prezentują się następująco:
- 3% osób udało się samemu odzyskać przynajmniej część pieniędzy, składając reklamację,
- 21% osób w ogóle nie otrzymało żadnej odpowiedzi od banku lub firmy pożyczkowej po miesiącu czasu,
- 32% osób otrzymało zwrot od banków w ciągu miesiąca od interwencji w sprawie przez Rekina Finansów,
- 70% osób zdecydowało się na pomoc prawną Rekina Finansów w postępowaniu sądowym.
Banki stosują bardzo różną politykę odnośnie zwrotów. Niestety ogólny obraz nie jest korzystny dla byłych kredytobiorców. Bank lub firma pożyczkowa odrzucając prośbę klienta o zwrot zapewne wie, że wiele z nich odpuści – nie pójdzie do sądu, nie wynajmie adwokata, który się na tym zna, ponieważ wiąże się to z wysiłkiem, kosztami już na starcie i kolejnymi dużymi kosztami w przypadku przegranego procesu sądowego.
Ten fakt skłonił mnie aby uruchomić komfortową pomoc prawną bez ryzyka dla konsumenta i bez żadnych opłat z góry.
Jakie typy kredytów kwalifikują się do zwrotu prowizji?
- kredyty gotówkowe, konsolidacyjne, hipoteczne,
- pożyczki pozabankowe i chwilówki,
- Wcześniej spłacone kredyty poprzez konsolidację.
