Egzekucja komornicza nie zawsze oznacza, że jesteś przegrany. Możesz bronić się przed komornikiem, a niedoświadczonych komorników wprawić w załamanie nerwowe. W określonych sytuacjach możesz walczyć o swoje prawa i zapobiec utracie majątku.

Istnieje kilka środków prawnych, za pomocą których możesz bronić swoich praw, nawet na etapie egzekucji. Poniżej przybliżę Ci tylko te z nich, które pozwolą Ci uchylić wydany przez sąd nakaz zapłaty opatrzony tytułem wykonawczym, na podstawie którego jest prowadzona egzekucja. Oczywiście mogę to zrobić za Ciebie, ale w niektórych przypadkach jesteś w stanie zrobić to sam.

PRZYWRÓCENIE TERMINU DO WNIESIENIA ŚRODKA ODWOŁAWCZEGO

Kiedy możesz skorzystać z uprawnienia do uchylenia nakazu zapłaty na etapie egzekucyjnym w celu wniesienia środka odwoławczego do sądu?

Otrzymałeś od komornika zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, jednakże nie otrzymałeś żadnego pisma z sądu, które by zawierało nakaz zapłaty lub wyrok o zapłatę w tej sprawie. Tymczasem, gdybyś otrzymał taki nakaz wcześniej, wniósłbyś od niego we wskazanym terminie środek odwoławczy (bo np. Twój dług jest przedawniony). Taka sytuacja spotyka na co dzień setki, jak nie tysiące dłużników. Najczęściej będziemy mieli z nią do czynienia wówczas, gdy nakaz zapłaty nie został odebrany z uwagi na fakt, że wysłano go:

  • na nieprawidłowy adres Twojego zamieszkania (wskazany w pozwie)
  • nieaktualny już adres Twojego zamieszkania
  • podczas Twojej długotrwałej niezawinionej nieobecności w miejscu zamieszkania (np. pobytu w szpitalu)

Zastanawiasz się czy wyrok lub nakaz zapłaty w Twojej sprawie mógł zapaść:

  • bez Twojego udziału w postępowaniu sądowym?
  • lub czy sąd mógł wydać nakaz zapłaty i opatrzyć go tytułem wykonawczym skoro pozew skierowany przez wierzyciela nie trafił bezpośrednio do Twoich rąk?

Odpowiedź na oba pytania brzmi jednoznacznie: TAK.

Domniemanie doręczenia czyli tzw „fikcja doręczenia”

Sąd miał prawo tak postąpić, albowiem w takich przypadkach stosuje on ,,fikcję prawną doręczenia” zwaną doręczeniem zastępczym. Uprawnienie takie zostało przyznane w art. 139 kodeksu postępowania cywilnego.

Fikcja doręczenia polega na przyjęciu założenia, że adresat otrzymał przesyłkę z sądu, mimo iż faktycznie nie doręczono jej do jego rąk. Ma miejsce wtedy, gdy zawiadomienie z sądu nie zostanie odebrane przez adresata, choć dwukrotnie było awizowane.

Zastosowanie fikcji prawnej pozwala na kontynuowanie procesu sądowego i niezasłanianie się nieodebraniem pisma z sądu. Adresat przesyłki, który jej nie odebrał mimo dwukrotnego awizowania, musi liczyć się z konsekwencjami prawnymi, tak jakby odebrał przesyłkę z sądu. Sąd wówczas uznaje, że korespondencja została doręczona i biegną terminy procesowe, choćby na złożenie sprzeciwu od wydanego nakazu zapłaty. Nie ma przy tym znaczenia, czy adresat faktycznie odebrał przesyłkę i czy ma jakąś wiedzę o kierowanej do niego korespondencji z sądu.

Innymi słowy, sąd stosuje fikcję doręczenia, która oparta jest na domniemaniu, że pismo sądowe dotarło do rąk adresata i że w ten sposób doręczenie zostało dokonane prawidłowo.

Domniemanie to jednak jest wzruszalne i może być obalone!

Temu celowi służy m.in. instytucja przywrócenia terminu, jak również normalne postępowanie dowodowe, w którym wykazane zostanie, że jako adresat przesyłki sądowej nie odebrałeś pisma bez swej winy.

W praktyce wygląda to następująco:

  1. Z treści zawiadomienia o wszczęciu egzekucji pozyskujesz wiedzę o swojej sprawie, jaka toczyła się w sądzie.
  2. Akta sprawy możesz przeglądać w sądzie, który wydał nakaz zapłaty lub wyrok.
  3. Jeżeli nie zgadzasz się z wydanym orzeczeniem, a doręczenie, uznane wcześniej za skuteczne (sąd zastosował fikcję doręczenia), zostało dokonane np. na niewłaściwy lub nieaktualny Twój adres (o czym nie wiedziałeś), przysługuje Ci prawo wniesienia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia środka odwoławczego (np. sprzeciwu) od nakazu zapłaty.
  4. Wniosek o przywrócenie terminu wnosisz do sądu, który wydał nakaz zapłaty w terminie tygodnia od ustania przyczyny uchybienia terminu (np. od momentu dowiedzenia się o sprawie).
  5. We wniosku o przywrócenie terminu musisz udowodnić, że korespondencja wysłana do Ciebie i doręczona w ramach fikcji doręczenia faktycznie do Ciebie nie dotarła, bo np. zmieniłeś miejsce zamieszkania lub adres podany przez stronę w pozwie był nieprawidłowy.
  6. Wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu musisz wnieść środek odwoławczy (co do zasady).

Czym skutkuje złożenie wniosku o przywrócenie terminu?

  1. Zawieszeniem egzekucji na wniosek w sprawach rozpoznanych przez zwykły Sąd do czasu rozpoznania sprawy przez Sąd. Warunkiem do tego zawieszenia jest uzyskanie wcześniej z sądu zaświadczenia o doręczeniu nakazu zapłaty na inny adres aniżeli miejsce Twojego zamieszkania ustalone w postępowaniu egzekucyjnym (art. 820 ze zn. 3 § 1 kodeksu postępowania cywilnego).
  2. Zawieszeniem egzekucji na wniosek w sprawach rozpoznanych przez e-Sąd do czasu rozpoznania sprawy przez Sąd. Warunkiem tego zawieszenia jest sam fakt doręczenia nakazu z e-Sądu w trybie awizo na inny adres aniżeli miejsce Twojego zamieszkania ustalone w postępowaniu egzekucyjnym. Przeczytaj także poradnik: Otrzymałeś nakaz zapłaty z e-Sądu – co robić?
  3. Sąd uwzględniając Twój wniosek o „przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu” stwierdzi utratę mocy nakazu i dalej kontynuuje rozpoznanie sprawy, jak w zwykłym postępowaniu.
  4. Umorzeniem egzekucji w całości. Następuje to po uprawomocnieniu się orzeczenia stwierdzającego utratę mocy tytułu wykonawczego (art. 825 pkt 2 kodeksu postępowania cywilnego).

Pobierz WZÓR WNIOSKU O PRZYWRÓCENIE TERMINU DO WNIESIENIA SPRZECIWU.

POWÓDZTWO O POZBAWIENIE TYTUŁU WYKONAWCZEGO WYKONALNOŚCI (tzw. powództwo opozycyjne)

Drugim sposobem jest wniesienie do sądu tzw. powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. Przedstawię Ci na czym ono polega i jakie daje Ci możliwości.

Powództwo to możesz wnieść w sytuacji kiedy:

  1. zaprzeczasz zdarzeniom, na podstawie których nadana została klauzula wykonalności
  2. po powstaniu tytułu egzekucyjnego (czyli np. nakazu zapłaty), nastąpiło zdarzenie, wskutek którego wierzytelność wygasła lub nie może być egzekwowana (np. uregulowałeś już swój dług po wydaniu nakazu zapłaty, a wierzyciel skierował sprawę od komornika).

W tym miejscu wypada wyjaśnić czym jest tytuł wykonawczy? Aby dobrze zrozumieć jego znaczenie i definicję, trzeba przytoczyć i jednocześnie również wyjaśnić pojęcie tytułu egzekucyjnego i klauzuli wykonalności

  • tytuł egzekucyjny – to jeden z dokumentów wymienionych w przepisach prawa. Może nim być np. nakaz zapłaty, wyrok, ugoda zawarta przed sądem, bankowy tytuł egzekucyjny (wydany do 27.11.2015).
  • klauzula wykonalności – to postanowienie, w którym sąd potwierdza, że tytuł egzekucyjny uprawnia do egzekucji i poleca wszystkim organom, urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tego tytułu wykonały. Na orzeczeniach sądu klauzula ma często formę pieczęci.

tytuł wykonawczy = tytuł egzekucyjny + klauzula wykonalności

Upraszczając, tytuł wykonawczy to dokument, na podstawie którego komornik może prowadzić egzekucję.

Kilka istotnych kwestii dotyczących powództwa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego:

  1. W pozwie możesz żądać pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w całości lub w części.
  2. Wysokość opłaty sądowej to 5% kwoty, o którą chcesz zmniejszyć swoje zobowiązanie.
  3. Pozew musi zostać wysłany do sądu, w którego okręgu prowadzona jest egzekucja. Jeżeli egzekucji jeszcze nie wszczęto, powództwo wytacza się w sądzie właściwym miejscowo ze względu na siedzibę bądź adres zamieszkania wierzyciela, który dysponuje tytułem wykonawczym przeciwko Tobie.

Sąd może, ale nie musi wstrzymać egzekucję komorniczą

Wytoczenie powództwa opozycyjnego nie wstrzymuje automatycznie egzekucji. Warto jednak już w pozwie złożyć wniosek o to, aby sąd na czas potrzebny do rozpatrzenia Twojego pozwu zawiesił postępowanie egzekucyjne. Sąd może przychylić się do Twojego wniosku jeśli:

  • wystarczająco uprawdopodobnisz w pozwie zasadność swojego powództwa
  • oraz to, że dalsze prowadzenie egzekucji może Ci przysporzyć szkody (i na przykład nie będziesz mógł odzyskać później pieniędzy)

Co istotne, taki wniosek o zabezpieczenie roszczenia przez zawieszenie egzekucji nie będzie Cię nic kosztował pod warunkiem, że złożysz go wraz z pozwem.

Czy można zapobiec egzekucji komorniczej?

Otrzymanie od komornika zawiadomienia o wszczęciu egzekucji nie zawsze oznacza, że będziesz zobowiązany do natychmiastowej zapłaty. Jeśli dobrze przeanalizujesz pismo od komornika, może odnajdziesz tam coś, co możesz wykorzystać w celu uchylenia nakazu zapłaty i co za tym idzie umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Oczywiście są jeszcze inne sposoby na ochronę majątku przed komornikiem, warto o tym pomyśleć jeszcze zanim komornik dobierze Ci się do skóry.

Masz pytanie i problem z komornikiem do rozwiązania? Skorzystaj z darmowej pomocy prawno-finansowej Rekina Finansów.

Jeśli ogólnie masz problem z długami możesz skorzystać także poradnika Rekina: Jak wyjść z długów?