Koszty zastępstwa procesowego w 2023 roku nie zmieniły się od czasu rozporządzenia zmieniającego Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 24 sierpnia 2022 r.
Sprawy o świadczenie pieniężne
W sprawach cywilnych stawka za zastępstwo procesowe uzależniona jest zazwyczaj od wartości przedmiotu sporu (roszczenia). Jest to kryterium podstawowe, którym należy kierować się w przypadku nie wskazania kosztów wprost w tekście rozporządzenia. Kwoty wynoszą odpowiednio:
do 500 zł – 90 zł;
powyżej 500 zł do 1500 zł – 270 zł;
powyżej 1500 zł do 5000 zł – 900 zł;
powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1800 zł;
powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 3600 zł;
powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 5400 zł;
powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł – 10 800 zł;
powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł – 15 000 zł;
powyżej 5 000 000 zł – 25 000 zł.
Wysokość tych kosztów ulega zmniejszeniu, jeżeli sprawa zakończy się wydaniem nakazu zapłaty w:
- postępowaniu upominawczym,
- elektronicznym postępowaniu upominawczym,
- postępowaniu nakazowym,
- europejskim postępowaniu nakazowym
W takim przypadku minimalne stawki są zmniejszane i wynoszą:
do 500 zł – 60 zł;
powyżej 500 zł do 1500 zł – 180 zł;
powyżej 1500 zł do 5000 zł – 600 zł;
powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1200 zł;
powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 2400 zł;
powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 3600 zł;
powyżej 200 000 zł – 7200 zł.
W przypadku skutecznego wniesienia sprzeciwu lub zarzutów opłatę ustala się na zasadach ogólnych.
Prawo rzeczowe
Koszty zastępstwa procesowego w 2023 roku kształtują się odmiennie w przypadku spraw z zakresu prawa rzeczowego. Należą do nich sprawy z zakresu powstania, treści, zmiany i ustania prawa własności i innych praw do rzeczy i zwierząt. Koszty zastępstwa procesowego są wymienione wprost, w zależności od przedmiotu sprawy sądowo-administracyjnej:
stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości – 50% stawki wskazanej w akapicie powyższym zależnej od wartości przedmiotu sporu;
rozgraniczenie – 720 zł;
służebności – 480 zł;
naruszenie posiadania – 320 zł;
wpis w księdze wieczystej lub złożenie dokumentu do zbioru dokumentów – 240 zł;
wniesienie współwłasności – stawkę obliczoną na podstawie § 2 od wartości udziału współwłaściciela zastępowanego przez radcę prawnego, a w przypadku zgodnego wniosku uczestników – 50% tej stawki;
związanych z korzystaniem z rzeczy wspólnej lub z zarządem rzeczą wspólną – 480 zł;
usunięcie niezgodności między treścią wpisu w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym – 50% stawki wskazanej w pierwszym akapicie, zależnej od wartości prawa dotkniętego niezgodnością
Sprawy z zakresu prawa rodzinnego
Koszty zastępstwa procesowego 2023 prezentują się odmiennie w przypadku sprawach rodzinnych. Stawki zastępstwa procesowego są następujące:
rozwód i unieważnienie małżeństwa – 720 zł;
stwierdzenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa – 720 zł;
przysposobienie – 360 zł;
pozbawienie, ograniczenie, zawieszenie lub przywrócenie władzy rodzicielskiej oraz odebranie dziecka – 240 zł;
ustalenie ojcostwa, zaprzeczenie ojcostwa, ustalenie bezskuteczności uznania dziecka oraz rozwiązanie przysposobienia – 480 zł;
rozstrzygnięcie w istotnych sprawach rodziny lub co do zarządu majątkiem wspólnym – 480 zł;
ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami – 720 zł;
alimenty, nakazanie wypłacenia wynagrodzenia za pracę do rąk drugiego małżonka – 120 zł.
W sprawach o podział majątku koszty zastępstwa procesowego są uzależnione od wartości tego majątku i obliczane według zasad ogólnych. Jeżeli jednak małżonkowie będą zgodni i podział nastąpi bez komplikacji, wtedy koszty te ulegają obniżeniu o połowę.
Stawki minimalne w sprawach nieletnich
Od 1 września 2022 obowiązuje nowe stawki za zastępstwo procesowe w przypadku spraw nieletnich. W rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800, z 2016 r. poz. 1668 oraz z 2017 r. poz. 1797) po rozdziale 3 dodano rozdział 3a w brzmieniu:”Rozdział 3a
§ 13a. 1. Stawki minimalne wynoszą w postępowaniu w sprawach nieletnich:
1) w sprawie o demoralizację – 120 zł;
2) w sprawie o czyn karalny – 360 zł.
2. Stawki minimalne wynoszą w postępowaniu w sprawach nieletnich, jeżeli sprawa dotyczy zarówno demoralizacji, jak i czynu karalnego – 360 zł.
3. Stawki minimalne wynoszą w postępowaniu wykonawczym – 480 zł.
§ 13b. Przy ustalaniu wysokości stawek minimalnych w sprawach prowadzonych w postępowaniu odwoławczym stosuje się odpowiednio § 10.”.
Prawo spadkowe
Koszty zastępstwa procesowego dotyczące spraw spadkowych obejmują następujące roszczenia:
- zabezpieczenie spadku,
- dokonanie spisu inwentarza,
- odrzucenie spadku,
- ogłoszenie testamentu i nakazanie jego złożenia,
- zarządu spadku nieobjętego i wyjawienie przedmiotów spadkowych
- stwierdzenie nabycia spadku
Koszty zastępstwa procesowego zostały określone na minimalnym poziomie 120 zł. Jeśli jednak przedmiotem postępowania jest ważność testamentu, wzrasta ona do 720 zł.
W sprawach dotyczących działu spadku stawka jest ustalana na podstawie wartości udziału spadkowego uczestnika zastępowanego przez profesjonalnego pełnomocnika. Jeśli między uczestnikami działu spadku nie ma sporu, również i w tym wypadku wysokość stawki jest zmniejszana o połowę.
Prawo pracy
Koszty zastępstwa adwokackiego w 2023 r. w prawie pracy jest uzależnione od rodzaju konkretnej sprawy:
nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku pracy – 180 zł;
wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie inne niż za wypadek przy pracy – 75% stawki od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy;
inne roszczenia niemajątkowe – 120 zł;
ustalenie wypadku przy pracy, jeżeli nie jest połączone z dochodzeniem odszkodowania lub renty – 240 zł;
świadczenie odszkodowawcze należne z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej – 50% stawki obliczonej od wartości odszkodowania będącego przedmiotem sprawy.
Inne sprawy cywilne
Koszty zastępstwa procesowego w 2023 r. w przypadku pozostałych spraw cywilnych. Przewidziano postępowania, w których adwokat również otrzyma wynagrodzenie:
o ochronę dóbr osobistych i ochronę praw autorskich – 720 zł;
z zakresu postępowania nieprocesowego w sprawie niewymienionej odrębnie – 240 zł;
o uchylenie wyroku sądu polubownego – 2400 zł;
z zakresu postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego – 3600 zł;
o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego – 480 zł;
egzekucyjnych przy egzekucji z nieruchomości – 50% stawki obliczonej od wartości przedmiotu sporu, a przy egzekucji innego rodzaju – 25% tej stawki;
ze skargi na czynności komornika – 80 zł;
o wyjawienie majątku – 120 zł;
rejestracji spółki – 2400 zł, a w przypadku rejestracji spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca
umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym – 1200 zł;
rejestracji spółdzielni – 2400 zł;
innych rejestracji – 1200 zł;
zmiany w rejestrze – 720 zł, a w przypadku zmiany w rejestrze przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w
systemie teleinformatycznym – 360 zł;
o zaopatrzenie tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności – 120 zł;
o zwolnienie spod zajęcia rzeczy i praw zabezpieczonych w postępowaniu karnym u osoby podejrzanej o popełnienie
przestępstwa przeciwko mieniu – 120 zł;
o zwrot korzyści uzyskanych kosztem Skarbu Państwa – 120 zł;
o ustalenie autorstwa projektu wynalazczego – 960 zł;
o ustalenie prawa do patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji – 1200 zł;
o naruszenie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji – 1680 zł;
o stwierdzenie prawa korzystania z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego albo prawa używania znaku towarowego, lub oznaczenia geograficznego bądź utraty prawa używania oznaczenia geograficznego – 1440 zł;
o przeniesienie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji – 1680 zł;
o uchylenie uchwały wspólników bądź akcjonariuszy i o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników, bądź akcjonariuszy – 1080 zł;
o wyłączenie wspólnika – 1080 zł;
o rozwiązanie spółki kapitałowej – 1080 zł;
o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu prowadzonym w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej – 300 zł;
o odszkodowanie lub o zadośćuczynienie związane z warunkami wykonywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania – 240 zł;
o ubezwłasnowolnienie – 480 zł;
o uznanie za zmarłego lub stwierdzenie zgonu oraz rozstrzygnięcie co do aktów stanu cywilnego – 360 zł.
Postępowanie odwoławcze
Koszty zastępstwa procesowego w 2023 r. przewidują również wynagrodzenie w sprawach wychodzących poza orzeczenie pierwszej instancji. Stawka wynagrodzenia adwokata zależy od rodzaj środka odwoławczego oraz sądu, do którego trafia.
Minimalna stawka w postępowaniu:
przed sądem okręgowym wynosi nie mniej niż 120 zł’
przed sądem apelacyjnym i Sądem Najwyższym nie mniej niż 240 zł.
Stawka minimalna obowiązuje też w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Wynosi ona:
za sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej oraz za stawiennictwo na rozprawie – stawka minimalna wynosi 960 zł;
za sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej oraz za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia tej skargi – stawka minimalna wynosi 480 zł.
