Ubezpieczenie na życie – kompletny przewodnik

Ubezpieczenie na życie posiada jedynie około połowy dorosłych Polaków, wg danych z 2019 roku dokładnie 44% (badanie Unum Życie TUiR S.A). W dodatku – sądząc po np. niskiej na tle krajów o podobnym potencjale wielkości składki przypisanej – tylko u części Polaków są to produkty stanowiące realne zabezpieczenie. Nad zagadnieniem tym nadal warto się więc pochylać. Spróbujmy omówić kilka kwestii składających się na udany zakup ubezpieczenia na życie.

Jaką ochronę zapewnia ubezpieczenie na życie?

Ubezpieczenie na życie jest to w istocie polisa od śmierci, a więc niemożności dalszego pełnienia swojej ekonomicznej roli w gospodarstwie domowym. To banalne spostrzeżenie, ale pozwala nam ono uświadomić sobie, co powinna nam ona – czy też naszym bliskim – zapewniać.

W czystym ubezpieczeniu ochronnym naszą składką opłacamy koszt ryzyka ubezpieczeniowego, a więc prawdopodobieństwa wystąpienia danego zdarzenia i powstania obowiązku wypłaty sumy ubezpieczenia. To kluczowe zagadnienie, istotne zwłaszcza w kontekście kosztów, co rozwiniemy niżej.

Polisa na życie standardowo obejmuje przede wszystkim zdarzenia jego utraty, a więc m.in.:

• zgon naturalny;
• zgon w wyniku nieszczęśliwego wypadku;
• zgon w wyniku wypadku komunikacyjnego;

Dokupowanie rozszerzeń obejmujących te bardziej szczegółowe przyczyny śmierci pozwala zwiększać łączną kwotę otrzymanego świadczenia, co w przypadku zdarzeń niespodziewanych może mieć pewne znaczenie.

Ponieważ nie tylko śmierć stanowi dla budżetu rodzinnego poważne wyzwanie, w ostatnich dziesięcioleciach popularność zyskały umowy rozszerzające zakres ochrony o m.in.:

• poważne zachorowanie;
• pobyt w szpitalu;
• niezdolność do pracy;
• trwały uszczerbek na zdrowiu.

Katalogi dostępnych umów dodatkowych bywają dziś bardzo obszerne i mogą dotyczyć także różnych innych zagrożeń.

Korzyści z wykupu ubezpieczenia na życie

W przypadku bazowej polisy na życie obejmującej jedynie zgon, ochronę zapewniamy nie tyle sobie, co swoim bliskim. Statystycznie pierwsze ubezpieczenie nabywamy najczęściej po przekroczeniu 30 roku życia, właśnie wtedy, kiedy zazwyczaj zakładamy rodzinę. Jeżeli jej byt zależy bezpośrednio od zdolności do pracy rodziców, należy to uznać za rekomendowane. Ubezpieczenie na życie obecnie wypiera też inne formy zabezpieczenia większych kredytów.

Okoliczności, w których – i to nadal w postaci czysto ochronnej – będzie ono wskazane, mogą być rozmaite. Jeśli np. nie mamy jeszcze własnej rodziny, za to zdążyliśmy zaciągnąć poważne długi, polisa na życie na odpowiednią sumę ochroni przed nimi naszych rodziców.

Jeśli natomiast nasz zgon nie pociągnie za sobą drastycznych konsekwencji materialnych dla otoczenia, stosunkowo zyskuje wówczas na wadze zagadnienie ochrony od innych ryzyk grożących zdrowiu.

Mądry wybór polisy ubezpieczeniowej na życie

Polisy ubezpieczeniowe na życie są często bardzo rozbudowane, posiadają nawet kilkadziesiąt rozszerzeń. Szczególnie ubezpieczenia na życie określane mianem rodzinnych dają duże możliwości rozbudowy. Nie znaczy to jednak, że koniecznie warto mieć ich jak najwięcej – wiąże się to wszak z wyższą składką.

Przy wyborze polisy ubezpieczenia na życie pod uwagę należy wziąć:

1. Zakres ochrony polisy
2. Sumę ubezpieczenia na życie
3. Czas ochrony
4. Wysokość składki

1. Zakres ochrony, czyli rodzaje polis

W pierwszej kolejności musimy odpowiedzieć sobie na pytanie o to, jakie główne zdarzenia mogą bezsprzecznie zrujnować domowy budżet. Poza zgonem najczęściej będą to poważne zachorowania i rozszerzenia z zakresu NNW. W dalszej kolejności rozważmy dopełnienie ochrony o takie pozycje jak niezdolność do pracy, trwałe inwalidztwo czy różne pomocne dodatki w rodzaju pakietów assistance. Wreszcie, nasze ubezpieczenie na życie poza funkcją ochronną, może pełnić także oszczędnościową.

Do najbardziej rozpowszechnionych produktów należą polisy inwestycyjne z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Wartość rachunku nie stanowi tu wprost sumy odprowadzonych składek, tylko wynika z aktualnego kursu aktywów, jakie są za nie nabywane przez osoby zarządzające danym portfelem. Pod tym względem nie różni się to fundamentalnie od inwestowania w papiery wartościowe za pomocą innych rozwiązań.

“Ubranie” takiej inwestycji w ubezpieczenie daje jednak poważne korzyści. Chroni wypracowywane w trakcie oszczędzania zyski przed podatkiem od zysków kapitałowych, a także daje dużą swobodę dysponowania środkami. Wypłata z takiej polisy jest bowiem traktowana tak jak z każdej innej i nie podlega np. postępowaniu spadkowemu – możemy uposażyć kogo tylko chcemy. Polisa z UFK występuje jako samodzielny produkt lub rozszerzenie bazowego ubezpieczenia na życie.

Z tych samych korzyści właściwych produktom ubezpieczeniowych mogą korzystać także klienci mniej skłonni do ryzyka, decydując się na polisę na dożycie. Z reguły oszczędzanie można połączyć z ochroną i wówczas jest to polisa na życie i dożycie, a składka jest dzielona pomiędzy te dwa cele. W czystej wersji oszczędnościowej odkładamy jedynie środki, a w razie śmierci przed końcem umowy uposażeni otrzymają bieżącą wartość rachunku.

Podobnym rozwiązaniem jest polisa posagowa. Ubezpieczający uposaża dziecko do określonego wieku (niekoniecznie własne) i to ono będzie mogło dysponować środkami, gdy skończy min. 18 lat. Jeśli ubezpieczający nie dożyje do końca umowy, reszta składek zostanie za niego dopłacona w ramach funkcji ochronnej.

W obu przypadkach odprowadzenie wszystkich składek ma dać kwotę ustaloną w umowie. Może się zdarzyć, że ubezpieczyciel zechce dodać premię od siebie, zasadniczo jednak osiąganie zysków z kapitału nie jest celem tych produktów.

2. Suma ubezpieczenia na życie

Dochodzimy do jednej z fundamentalnych kwestii. Czy np. 10 tys. zł to jest dużo pieniędzy? Oczywiście, że tak. A co, jeśli miałaby to być rekompensata za zniknięcie z domu jednej pensji? Jak więc wyznaczyć optymalną wartość?

Na to nie ma jednej złotej reguły. Jedni powiedzą, że trzeba policzyć wydatki, a inni, że przychody, dwu, a może trzyletnie. Ważne, byśmy sami konkretnie wiedzieli, na co te pieniądze nam w praktyce pozwolą, jakie problemy rozwiążą, czy pozwolą nam się zaadaptować do nowej sytuacji.

Przykład 1: Nie ma kredytów i innych długów, miesięczny budżet rodzinny wynosi ok. 6 tys. zł. W ciągu dwóch lat da to 144 tys. zł, czemu ma odpowiadać suma ubezpieczenia w wysokości 150 tys. zł.

Przykład 2: Suma niespłaconych jeszcze zobowiązań niezabezpieczonych w inny sposób sięga 60 tys. zł., ustalono, że na potrzeby edukacyjne dzieci warto zabezpieczyć 100 tys., a podobnej kwoty wymaga sam domowy budżet. Wybrano więc sumę ubezpieczenia w wysokości 250 tys. zł.

3. Czas ochrony ubezpieczenia na życie

Okres ubezpieczenia także zależy od indywidualnych potrzeb. Zasadniczo, póki jesteśmy młodzi i zdrowi, a więc nasze ryzyko ubezpieczeniowe jest niskie, warto ubezpieczyć się na dłuższy okres. Niekiedy będą dyktowały go okoliczności (np. umowa kredytu). Polisa bezterminowa jest rozwiązaniem stosunkowo droższym – w miarę jej trwania zwiększa się wszak ryzyko ubezpieczeniowe.

Przykład 1: Małżeństwo planujące niebawem powiększenie rodziny nabywa polisę na życie chroniącą oboje umową na 20 lat – do chwili, kiedy można spodziewać się usamodzielnienia się pociech. Ubezpieczenie obejmuje więc najbardziej newralgiczny dla życia rodziny okres.

Przykład 2: Senior w podeszłym wieku potrzebuje zabezpieczenia, które pomoże bliskim załatwić najpilniejsze sprawy w razie jego zgonu. Nabywa więc polisę bezterminową na niezbyt wysoką sumę.

Przykład 3: Nabyliśmy polisę inwestycyjną jako odrębny produkt i zamierzamy zabezpieczyć za jej pomocą większą kwotę przez nieustalony okres. Wybraliśmy więc wariant bezterminowy.

4. Wysokość składki ubezpieczeniowej

Jak już wiemy, w polisie na życie opłacamy jedynie koszt ryzyka. Najczęściej (zwłaszcza u młodych) cała suma składek nawet nie zbliży się do sumy ubezpieczenia. Z czego zatem bierze się ta cena?

Nie da się przewidzieć przyszłości, ale można drobiazgowo zbadać przeszłość i tak właśnie ustalane jest ryzyko wypłaty. Na podstawie zebranych o nas danych ubezpieczyciele określają, jak często w takiej grupie populacji dochodzi do zdarzeń będących przedmiotem umowy i stosownie do tego liczą, ile kosztuje konkretnie nasze ryzyko. Dlatego, póki jesteśmy młodzi i zdrowi i nie mamy nałogów, nie opłaca się np. unikać ankiet medycznych. Ubezpieczyciel i tak nigdy nie straci – jeśli wie o nas mniej, uwzględni to w kalkulacji.

Zasadniczo czynniki decydujące o koszcie polisy możemy podzielić na dwie grupy:

Trudno wskazać, ile powinna wynosić składka w odniesieniu do zarobków – to wszak jeszcze jedna nader indywidualna kwestia. Ważne, by swoich możliwości finansowych nie ocenić zbyt optymistycznie i w razie kłopotów nie musieć zrywać korzystnej umowy. Jak widzimy, wpłynąć na koszt ochrony możemy tylko do pewnego stopnia. Jest on w dużej mierze zdeterminowany obiektywnymi czynnikami, więc zwłaszcza oferty znacznie tańsze należy sprawdzić pod kątem efektywnego zakresu. To kolejny bardzo ważny element procesu wyboru.

5. Ogólne warunki ubezpieczenia na życie

Pamiętajmy, że egzekwowanie obowiązków ubezpieczyciela w tego typu produktach, to rzecz diametralnie inna od np. likwidacji szkód z OC. Tutaj nikt nie pokrywa obiektywnych strat – tylko umawia się z nami, że wypłaci nam ustalone środki w razie wystąpienia określonego zdarzenia. Cała rzecz właśnie w tym, jak określonego! To tutaj mogą kryć się różnice w rzeczywistym zakresie ubezpieczenia na życie. Szczególnej uwagi wymagają m.in. rozszerzenia obejmujące poważne zachorowania. Czytając Ogólne Warunki Ubezpieczenia, musimy sprawdzić przede wszystkim:

• wyłączenia odpowiedzialności – żadne ubezpieczenie nie chroni od wszystkiego – sprawdź, czy nie koliduje z Twoim trybem życia (np. uprawianymi sportami);
• definicje – chroniony jesteś od zdarzeń rozumianych tak, jak to ustalił ubezpieczyciel;
• zasady wypłaty świadczeń czy też wykonania przewidzianych umową usług.

Oferty polis ubezpieczeniowych – na co zwrócić uwagę?

Powyższe uwagi nie pozostawiają wątpliwości – nie da się dokonać dobrego wyboru w sposób mechaniczny, jedynie zestawiając ceny i inne proste parametry ofert. Nie ma też w praktyce znaczenia, z ilu umów dodatkowych będzie składała się nasza ochrona. Tak czy inaczej, zapłacimy wszak za konkretny koszt ochrony, bez względu na to, na ile dokumentów jest podzielony jej zakres. Musimy więc wcześniej ustalić, co powinno obejmować ubezpieczenie na życie.

Wówczas sam proces zakupu będzie już bardzo łatwy, zwłaszcza jeśli korzystamy z narzędzi takich jak dostępny nazycie.rekinfinansow.pl prosty formularz kontaktowy. Pozostawienie kilku kluczowych informacji sprawia, że agent już wie, jakich propozycji ma dla nas poszukać i nie będzie marnował nam czasu.