Gospodarka Unii Europejskiej, według byłego prezesa Europejskiego Banku Centralnego Mario Draghiego i Prezydenta Francji Emmanuela Macrona, jest zagrożona i wymaga natychmiastowych działań, aby uniknąć dalszego osłabienia na arenie międzynarodowej. Macron, komentując stan europejskiej gospodarki, ostrzegł, że „UE może umrzeć,” jeśli nie zmieni swoich dotychczasowych strategii. Jego krytyka dotyczy nadmiernej regulacji i niedostatecznych inwestycji. Macron podkreślił, że jeśli UE będzie trzymać się „klasycznej agendy,” ryzykuje, że już za dwa-trzy lata „wypadnie z rynku”.
Przyczyny problemów gospodarki Europejskiej
Zarówno Draghi jak i Macron wskazują na ich zdaniem kluczowe przyczyny utraty konkurencyjności gospodarki europejskiej, co jest łatwo dostrzegalne w stopie wzrostu PKB za ostatnie 20 lat w porównaniu z USA, Chinami i rozwijającymi się Państwami azjatyckimi:
- Nadmierna regulacja i brak inwestycji: Macron uważa, że Unia Europejska, skupiając się na regulacjach, zaniedbuje innowacje i inwestycje w strategiczne sektory, co ogranicza zdolność firm europejskich do konkurencji na globalnym rynku. W tym kontekście Macron nawołuje do wspierania transgranicznych fuzji, aby umożliwić powstanie firm zdolnych do rywalizacji z gigantami z USA, co jest szczególnie istotne w przypadku niemieckiego banku Commerzbank, którego możliwe przejęcie przez UniCredit spotkało się z oporem ze strony Niemiec.
- Opóźnienia w realizacji polityki zielonej transformacji: Choć UE postawiła sobie ambitne cele ochrony środowiska, presja ze strony państw takich jak USA i Brazylia spowodowała, że Komisja Europejska złagodziła pierwotny harmonogram odtwarzania terenów leśnych. Macron zauważa, że brak jedności w realizacji tej polityki jest jednym z przykładów słabości decyzyjnej Unii, co dodatkowo osłabia jej pozycję w kluczowych obszarach.
- Stagnacja w negocjacjach handlowych: Ostatnie rozmowy dotyczące umowy handlowej między UE a czterema gospodarkami Ameryki Południowej są blokowane przez Francję z powodu obaw o wpływ na europejskie firmy i rolników. Kanclerz Niemiec, Olaf Scholz, wezwał do szybkiego zakończenia negocjacji, ale Macron przestrzegł, że zaproponowana umowa mogłaby zaszkodzić europejskim interesom.
- Zagrożenie ze strony Chin: Zarówno Draghi, jak i Macron podkreślają, że rosnące uzależnienie od chińskich dostawców, szczególnie w strategicznych sektorach, stanowi poważne ryzyko. Macron, podobnie jak Draghi, ostrzega, że bez działań obronnych Europa stanie się podatna na „zbyt dużą zależność” od Chin, co osłabi europejską konkurencyjność.
- Problemy strukturalne i potrzeba uproszczenia procesu decyzyjnego: W opinii Draghiego, złożony proces decyzyjny UE, trwający średnio 19 miesięcy, jest jednym z głównych problemów. Macron podkreśla, że rozbudowana biurokracja i zbyt szczegółowe przepisy hamują rozwój gospodarczy i inwestycyjny. Macron zasugerował również wprowadzenie tymczasowego podatku dla największych francuskich firm, aby złagodzić presję fiskalną, co stanowi zmianę w jego dotychczasowej polityce pro-biznesowej.
- Deficyt budżetowy i konieczność cięć: Francja planuje cięcia wydatków i podwyżki podatków na około 60 miliardów euro w przyszłym roku, aby zmniejszyć deficyt budżetowy. Wymaga to zredukowania deficytu do 5% PKB z obecnych 6,1%. Wydatki i inwestycje są kluczowe dla odzyskania konkurencyjności, ale presja na ograniczenie zadłużenia może ograniczać możliwości UE w nadchodzących latach.
Jako dodatkowe przyczyny powolnej utraty konkurencyjności i wolniejszego tempa wzrostu gospodarki europejskiej można uznać zbyt rozbudowany system opieki socjalnej i wysokie opodatkowanie niewystarczająco konkurencyjne względem tego w USA i Chinach. Ta autorska teza ma poparcie w wielu źródłach naukowych:
- Wpływ podatków na inwestycje i innowacje: Badania OECD pokazują, że wysokie podatki dochodowe od osób prawnych obciążają przedsiębiorstwa, ograniczając ich możliwości inwestycyjne i konkurencyjność na rynku globalnym. OECD wykazało, że podatki korporacyjne mogą mieć szczególnie silnie negatywny wpływ na sektor innowacyjny, zmniejszając gotówkę dostępną na badania i rozwój (Tax Foundation, 2022).
- Zniechęcanie do pracy i oszczędności: Analiza przeprowadzona przez Stanford Institute for Economic Policy Research sugeruje, że obniżenie podatków w niższych przedziałach dochodowych może zwiększyć konsumpcję i uczestnictwo w rynku pracy, co w konsekwencji wspiera wzrost gospodarczy. Uproszczenie struktury podatkowej, w tym zmniejszenie obciążeń podatkowych, zachęca do pracy i inwestycji, co wpływa na wzrost PKB (Stanford Institute for Economic Policy Research, 2021).
- Negatywne efekty świadczeń socjalnych: Raport OECD podkreśla, że chociaż systemy opieki społecznej zapewniają bezpieczeństwo, mogą tworzyć „pułapki biedy” i uzależniać beneficjentów od pomocy socjalnej, co ogranicza mobilność ekonomiczną i dynamiczność rynku pracy, szczególnie w niższych przedziałach dochodowych. W szczególności, efekty tego zjawiska widoczne są w krajach o wysokim poziomie wydatków socjalnych (OECD, 2020)
Podsumowanie oparte na badaniach Tax Foundation oraz Stanford Institute for Economic Policy Research, a także analizie OECD dostarcza uzasadnionych argumentów przemawiających za uproszczeniem systemu podatkowego i redukcją świadczeń socjalnych, które mogą wspierać gospodarkę przez zwiększenie poziomu inwestycji, pracy i innowacji.
Komentarz autora
Możliwości odzyskania konkurencyjności przez Polską i Europejską gospodarkę na arenie międzynarodowej jest mało prawdopodobne ze względu na ogromne zadłużenie i deficytu budżetowe Państw europejskich, wydatki na armię oraz drogie źródła energii. Wymagałoby to podjęcia także szerokich działań reformatorskich. Od czasu publikacji przytoczonych raportów zarówno tych z 2020 roku, 2022 jak i tych z 2024 Unia Europejska ani poszczególne Państwa EU nie wdrożyły odważnych reform, które mogłoby odwrócić negatywny trend, jak to określił Draghi, „powolnej agonii” gospodarczej Europy. Unia europejska i jej państwa członkowskie podążają kursem gospodarczej równi pochyłej.
Zobacz także:
- Jak ochronić kapitał i majątek?
- Najlepsza lokata. Ranking 2024.
- Inwestycje – w co inwestować? Ranking 2024.
- Więcej w dziale o inwestycjach i oszczędzaniu.
