Pomimo wyroku sądu, nie dostajesz należnych Ci alimentów? Nie poddawaj się! Wyjaśnię ci co zrobić, aby dłużnik w końcu zaczął płacić.

Zaleganie z płatnościami z tytułu alimentów to w Polsce prawdziwa plaga. Według danych podanych przez Krajową Radę Komorniczą oraz Centrum Praw Kobiet to problem, który dotyczy w Polsce aż około miliona dzieci. Poza tym, zwiększa się liczba dotkniętych tych problemem kobiet, którym sąd przyznał alimenty od byłego małżonka na nie same, a nie tylko na dzieci (tak też się zdarza). Wiele kobiet nie mając odpowiednich dochodów korzysta na blogu z darmowych chwilówek oraz innych kredytów, jednak ile można korzystać z tymczasowych rozwiązań? Jeśli Ty też znalazłaś się w takiej sytuacji, wszelkimi prawnymi środkami walcz o odzyskanie alimentów. Wskażę Ci sposoby jak skutecznie odzyskać alimenty.

1. Złóż do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji

Dysponujesz wyrokiem albo ugodą, na mocy których sąd przyznał Ci alimenty? Takie orzeczenie posiada klauzulę wykonalności. A to oznacza, że jeśli dłużnik alimentacyjny (ojciec dziecka lub Twój były mąż) zalega z płatnością choćby jeden dzień, masz prawo złożyć wniosek do komornika o przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego.

Egzekucję alimentów może przeprowadzić dowolnie wybrany przez Ciebie komornik. Nie masz obowiązku informować go, w jaki sposób ma on odzyskać pieniądze ani wskazywać, jakim majątkiem dysponuje były mąż (lub ojciec dziecka). Jednak im więcej informacji mu przekażesz (np. o miejscu pracy, adresie, numerze konta), tym szybciej możesz odzyskać alimenty. Ponadto, jeśli to zrobisz możesz udaremnić próbę wyzbycia się przez dłużnika swojego majątku na rzecz innych osób. Jeśli nic nie wiesz o dłużniku, komornik (czasem nawet przy pomocy policji) sam przeprowadzi dochodzenie w celu ustalenia jego zarobków, statusu majątkowego i aktualnego miejsca zamieszkania.

2. Ubiegaj się o pieniądze z Funduszu Alimentacyjnego

Do świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego są uprawnione tylko dzieci, które nie ukończyły jeszcze 18 roku życia albo które nie ukończyły 25 lat, ale wciąż uczą się w szkole. Osobom niepełnosprawnym posiadającym orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności alimenty przysługują bezterminowo. Ponadto, o przyznaniu świadczenia decyduje kryterium dochodowe – przeciętny miesięczny dochód netto na osobę w rodzinie nie może przekroczyć kwoty 725 zł.

Zasadniczo wysokość wypłat za funduszu alimentacyjnego jest równa wysokości alimentów ustalonych przez sąd, nie może jednak przekroczyć kwoty 500 zł.

3. Złóż skargę pauliańską, jeśli Twój były partner przepisał swój majątek na inną osobę

Jeśli Twój były partner wyzbył się swoich składników majątku, nie przekreśla to jeszcze Twoich szans na odzyskanie pieniędzy. Możesz wystąpić do sądu z tzw. skargą pauliańską. Jest to metoda na odzyskanie należności od dłużnika, który aby uniknąć płacenia, sprzedał lub oddał w formie darowizny swój majątek osobom trzecim, np. rodzicom, konkubinie, rodzeństwu. Abyś jednak mogła skorzystać z tej metody, sama będziesz musiała wykazać w sądzie, że Twój były partner:

  • podarował lub odsprzedał komuś po preferencyjnej cenie swój majątek
  • a także, że zrobił to celowo, działając na Twoją szkodę

Ponadto, musisz udowodnić przed sądem, że osoba która się dzięki temu wzbogaciła wiedziała w jakim celu dłużnik zbywa na nią swój majątek.

Uwaga! Jeśli taka osoba jest:

a) w bliskim stosunku z dłużnikiem np. członek rodziny, konkubina, przyjaciel
b) lub przedsiębiorcą będącym z nim w stosunkach gospodarczych np. pracodawca, wspólnik, pracownik, kontrahent

sąd domniemywa, że taką wiedzę o celowym zbyciu majątku taka osoba posiadała. Zatem, nie musisz udowadniać, ze taka osoba znała cel działania dłużnika.

Warto wiedzieć że:

  • Jeśli skarga pauliańska zostanie przez sąd uznana, to jej skutkiem będzie uznanie czynności prawnej (darowizny lub umowy sprzedaży) za bezskuteczną. Oznacza to, że uzyskujesz prawo do odebrania swojej należności z przedmiotów bądź nieruchomości, które dłużnik zbył na osobę trzecią.
  • Termin na złożenie skargi wynosi 5 lat od daty przepisania lub odsprzedania majątku.

4. Wyjawienie majątku byłego partnera przez komornika

Wyjawienie majątku to postępowanie „pomocnicze” na wypadek nieskutecznego postępowania egzekucyjnego. Jego istota polega na tym, że dłużnik ma ujawnić swój majątek po to, byś mogła przeprowadzić z niego egzekucję.

Dzięki zmianie ustawy kodeksu postępowania cywilnego z dnia 22 lipca 2015 r., która weszła w życie 8 września 2016 r czynności związane z wyjawieniem majątku dłużnika może przeprowadzać również komornik. Wcześnie mógł to zrobić jedynie sąd. Wszystko dzięki nowym przepisom: art. 801 (nowe brzmienie) i 801 ze zn. 1 kodeksu postępowania cywilnego (dalej skrót: kpc).

Wskażę Ci najważniejsze wprowadzone zmiany:

  • komornik ma teraz obowiązek wezwać dłużnika do złożenia wykazu majątku (art. 801 kpc).
  • zgodnie z nowym art. 801 ze zn. 1 kpc – złożenie takiego wykazu przez dłużnika będzie następowało pod rygorem: a) odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, dłużnikowi będzie też groziła b) grzywna do 5.000 zł lub c) areszt do jednego miesiąca. Dodatkowo, dłużnik może zostać przymusowo doprowadzony, na wypadek gdyby uchylał się od złożenia takiego wykazu. Czyli tak jak w sądzie.

Skutki, przeprowadzenia postępowania o wyjawienie majątku przez komornika:

  • nie musisz czekać na to, aż komornik stwierdzi bezskuteczność egzekucji żeby można było wystąpić do właściwego sądu z wnioskiem o wyjawienie majątku (tak było wcześniej)
  • brak dodatkowych opłat od takiego wniosku (wniosek do sądu o wyjawienie majątku jest płatny 40 zł).
  • dopiero w sytuacji gdy wykaz nie doprowadzi do ustalenia majątku dłużnika możesz wnieść o poszukiwanie majątku dłużnika przez komornika.
  • dłużnik, który został zobowiązany do wyjawienia majątku, z urzędu jest wpisany do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych (skrót: RDN) aż na 10 lat (RDN to część Krajowego Rejestru Sądowego).

5. Złóż do sądu wniosek o wyjawienie majątku byłego partnera

Możesz również żądać wyjawienia majątku dłużnika przed wszczęciem egzekucji. Takiego wyjawienia dokonuje się przez sąd na wniosek płatny 40 zł. Musisz jednak spełnić następujące przesłanki:

  1. uprawdopodobnić, że nie uzyskasz zaspokojenia w pełni swojej należności ze znanego Ci majątku dłużnika
  2. po uzyskaniu tytułu wykonawczego wezwałaś dłużnika do zapłaty stwierdzonej w niej należności za potwierdzeniem odbioru, a dłużnik w ciągu 14 dni świadczenia nie spełnił

Na posiedzeniu sądowym dłużnik w pierwszej kolejności składa wykaz majątku oraz odpowiada na zadawane przez sąd i Ciebie pytania odnośnie posiadanego majątku. W wykazie tym dłużnik musi wskazać rzeczy stanowiące jego własność i miejsca gdzie one się znajdują, określić przypadające mu wierzytelności oraz inne prawa majątkowe, a także poinformować o stanie oszczędności na rachunkach bankowych.

Co istotne, stawiennictwo dłużnika w sądzie jest obowiązkowe. Jeżeli więc dłużnik bez uzasadnionej przyczyny nie stawi się na wezwanie bądź odmówi złożenia przyrzeczenia lub wykazu sąd może skazać go na grzywnę, nakazać przymusowe doprowadzenie a nawet zastosować areszt nieprzekraczający miesiąca.

POBIERZ AKTUALNY WZÓR WNIOSKU O WYJAWIENIE MAJĄTKU DŁUŻNIKA

6. Skorzystaj z pomocy urzędu gminy lub ośrodka pomocy społecznej

Możesz złożyć do urzędu gminy lub ośrodka pomocy społecznej wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego. Wówczas organ właściwy wzywa dłużnika alimentacyjnego na wywiad oraz do złożenia oświadczenia majątkowego.

W przypadku, gdy dłużnik alimentacyjny przychodzi na wywiad, następuje:

a) Przeprowadzenie wywiadu z dłużnikiem, odebranie oświadczenia majątkowego i ewentualnie:

– zobowiązanie do zarejestrowania się w PUP jako bezrobotny lub poszukujący pracy
– w przypadku zarejestrowania dłużnika w PUP, zobowiązanie do przedłożenia zaświadczenia potwierdzającego ten fakt
– w przypadku, gdy pracuje zobowiązuje się do przedłożenia umowy o pracę lub aktualnego zaświadczenia o zatrudnieniu

b) Przekazanie komornikowi sądowemu informacji mających wpływ na skuteczność prowadzonego postępowania egzekucyjnego

Jeżeli dłużnik alimentacyjny nie stawi się w celu złożenia wyjaśnień oraz nie przedłoży stosownych dokumentów, a do Ośrodka Pomocy Społecznej wpłynie informacja od Komornika o niewywiązaniu się przez dłużnika alimentacyjnego z obowiązku alimentacyjnego, następuje:

  • wydanie decyzji o uznaniu za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, a po jej uprawomocnieniu:
  • złożenie wniosku o ściganie za przestępstwo alimentacyjne określone w art. 209 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny,
  • skierowanie wniosku do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego. Praktyka pokazuje, że jest to bardzo skuteczny instrument nacisku.
  • jeżeli dłużnik nie płaci zobowiązań z powodu braku pracy, może zostać skierowany np. do wykonywania robót publicznych
  • w razie powstania zaległości dłużnika za okres dłuższy niż 6 miesięcy, organ wypłacający świadczenia z funduszu alimentacyjnego przekazuje do wszystkich biur informacji gospodarczej (BIG-u)- informację gospodarczą o zobowiązaniu lub zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego wynikających z powstałych zaległości alimentacyjnych

7. Złóż na policję wniosek o ściganie dłużnika alimentacyjnego

Jeśli dłużnik uporczywie uchyla się od zapłaty zaległych alimentów, masz prawo skierować do prokuratury rejonowej lub na policję wniosek o pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej.

Każdemu, kto uchyla się od płacenia alimentów, grozi: grzywna, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności do lat dwóch (alternatywą może być dozór elektroniczny, żeby dłużnik mógł pracować).

Jeszcze do niedawna wystarczyło raz na jakiś czas wpłacić niewielką sumę na dziecko (np. 10 zł), żeby w praktyce być spokojnym i w świetle prawa uniknąć odpowiedzialności.

W zeszłym roku wszystko się jednak zmieniło. Według nowego przepisu osoba, której dług alimentacyjny stanowi równowartość co najmniej trzech należnych świadczeń okresowych (najczęściej miesięcznych), podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Dłużnicy alimentacyjni mają możliwość uniknięcia kary, jeśli dobrowolnie wyrównają zaległości przed upływem 30 dni od daty pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego.

Karane nie są jedynie osoby, które nie płacą alimentów z powodu od siebie niezależnych, np. ubóstwa, poważnej choroby lub też zaniedbali ten obowiązek jednorazowo.

Warto wiedzieć, że omówiony w tym punkcie sposób stał się po ostatniej zmianie przepisów wyjątkowo skuteczną metodą odzyskania zaległych alimentów. Nic dziwnego, chyba prawie każdemu sama myśl o siedzeniu za kratkami nie dawałaby spokojnie spać.

8. Wystąp do sądu o przyznanie alimentów uzupełniających od dziadków dziecka

Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek dostarczania środków utrzymania, a także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo osoby zobowiązanej do płacenia alimentów.

Jeżeli więc nie masz już innego wyjścia i nie jesteś w stanie odzyskać zaległych pieniędzy od ojca dziecka złóż do sądu wniosek o tzw. alimenty uzupełniające od dziadków dziecka. Alimenty uzupełniające – jak sama nazwa wskazuje – są jedynie uzupełnieniem alimentów pierwotnie zasądzonych od ojca dziecka.

Alimenty od dziadków lub rodzeństwa uzyskasz tylko wówczas, gdy wykażesz przed sądem, że:

  • dziecko żyje w niedostatku
  • sytuacja materialna dziadków (rodzeństwa) pozwala na ich płacenie (chodzi o ich możliwości majątkowe i zarobkowe)
  • niemożliwym jest uzyskanie alimentów od ojca dziecka (np. brak majątku dłużnika)

9. Wpisz dłużnika do rejestru Biura Informacji Gospodarczej

Informację o osobie, która zalega z alimentami, może umieścić w rejestrze Biura Informacji Gospodarczej (dalej: BIG) każda osoba prywatna posiadająca wyrok sądu. Aby to zrobić, wystarczy, że wyślesz dłużnikowi listem poleconym (lub dostarczysz osobiście) wezwanie do zapłaty z ostrzeżeniem o zamiarze przekazania jego danych do BIG. Jeśli po upływie 14 dni nie otrzymasz pieniędzy, masz prawo wpisać go do w/w rejestru długów.

Obecność w bazie BIG skutkuje tym, że o niesolidności wpisanej osoby dowiedzą się m.in. banki, firmy pożyczkowe i telekomunikacyjne. Konsekwencją wpisu do rejestru dłużników są kłopoty z uzyskaniem kredytu, pożyczki, telefonu na abonament, umowy na telewizję kablową czy internet.

Wykreślenie z rejestru następuje dopiero po całkowitej spłacie zadłużenia.

Masz pytanie? Możesz skorzystać z pomocy prawnika Rekina Finansów.

Jeśli chcesz zadaj też pytanie w komentarzu. Może inni czytelnicy wesprą Cię radą.