Od 13 listopada br. wchodzą w życie nowe przepisy, które skutecznie chronić będą interesy dłużnika w przypadku nieuzasadnionych wpisów w bazach danych prowadzonych przez Biura informacji gospodarczych (dalej: BIG). Pod BIG kryją się znane rejestry dłużników jak BIG Infomonitor, ERIF czy KRD.
Nowe przepisy dają dłużnikowi prawo do wniesienia sprzeciwu co do wpisu do rejestru BIG zarówno do wierzyciela (przed wpisem) jak i bezpośrednio do BIG (po wpisie)
Biura informacji gospodarczych, do których należy m.in. Krajowy Rejestr Długów są instytucjami prywatnymi działającymi na szczególnych zasadach, w oparciu o przepisy Ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2010 r. nr 81, poz. 530 ze zm., dalej: Ustawa). Gromadzą one i udostępniają informacje o długach prywatnych i wiarygodności płatniczej uczestników rynku. Wierzyciele są klientami biura, a przekazanie przez nich do biura informacji o aktualnym zadłużeniu stanowi pewien element nacisku na niepłacącego dłużnika. Wpis taki stanowi również istotną informację dla innych przedsiębiorców o rzetelności i uczciwości danego kontrahenta.
Jeśli zostałeś wpisany do bazy BIG, nie pozwól aby Twoi przyszli kontrahenci dowiedzieli się o tym. Możesz zakwestionować taki wpis w przypadku jego niezasadności, nieprawdziwości, nieistnienia długu czy wreszcie jego przedawnienia.
Możesz próbować na własną rękę próbować usunąć wpis w BIG jednak jest to czasochłonne i wymaga znajomości kruczków prawnych. W tym poradniku dowiesz się jak to zrobić na własną rękę. Zobacz co się zmieni na Twoją korzyść od 13 listopada 2017.
Należy pamiętać, że każdy dłużnik posiada uprawnienie wglądu do rejestru i uzyskania zaświadczenia o swoim statusie. Prawo do bezpłatnego uzyskiwania takiej informacji przysługuje dłużnikowi raz na 6 miesięcy.
Kiedy można wpisać dłużnika do KRD?
Wierzyciel może przekazać do KRD informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:
1) zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki oraz umów, o których mowa w art. 187-1 Kodeksu Postępowania Cywilnego (dotyczy m.in. umów: o przewóz osób lub bagażu w komunikacji masowej, dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego, etc)
2) łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika wynosi co najmniej 200 złotych oraz są one wymagalne od co najmniej 60 dni;
3) upłynął co najmniej jeden miesiąc od wysłania wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika, a jeżeli nie wskazał takiego adresu – na adres miejsca zamieszkania, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.
Pkt 4) wchodzi w życie od 13.11.2017 r.:
4) nie upłynęło 10 lat od dnia wymagalności zobowiązania, a w przypadku roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu (lub innego uprawnionego organu) nie upłynęło 10 lat od dnia stwierdzenia roszczenia.
Uwaga!!! Wpis do KRD nie chroni dłużników, których zobowiązania są przedawnione. Jednakże jeśli dłużnik wniesie sprzeciw do wierzyciela (przed wpisem), w przypadku jego nieuwzględnienia wierzyciel przekaże informację gospodarczą do BIG ze wskazaniem, że dłużnik zobowiązanie uznaje za przedawnione.
Zobowiązanie stwierdzone sądowym tytułem wykonawczym
Poza przypadkami określonymi wyżej wierzyciel może przekazać do BIG informacje o zobowiązaniu dłużnika, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:
1) zobowiązanie zostało stwierdzone tytułem wykonawczym
2) upłynęło co najmniej 14 dni od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika, a jeżeli dłużnik nie wskazał takiego adresu – na adres miejsca zamieszkania, siedziby lub miejsca wykonywania działalności gospodarczej, pisma, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura
3) wierzyciel przekazał do biura informację określającą dane organu orzekającego, datę wydania i sygnaturę tytułu wykonawczego stwierdzającego to zobowiązanie.
Pkt 4) wchodzi w życie od 13.11.2017
4) nie upłynęło 10 lat od dnia stwierdzenia zobowiązania prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd.
Postępowanie reklamacyjne
Poniższe regulacje dotyczące sprzeciwu wchodzą w życie od 13.11.2017 r.
Opcja 1) -> SPRZECIW DO WIERZYCIELA (przed wpisem)
Opcja 2) -> SPRZECIW DO BIG (po wpisie)
Ad. 1)
Dłużnik, który otrzymał wezwanie do zapłaty zawierające ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, będzie miał prawo do złożenia sprzeciwu do wierzyciela wobec zamiaru przekazania informacji gospodarczych do biura.
UWAGA! Wierzyciel, który nie uwzględni sprzeciwu dłużnika:
- kwestionującego istnienie zobowiązania w całości lub w części lub
- uznającego wierzytelność za przedawnioną w całości lub w części
jest obowiązany zawrzeć takie informacje wraz z danymi przekazywanymi do biura.
Ad. 2)
Krok 1.
- Dłużnik może wnieść do biura sprzeciw, dotyczący nieaktualności, nieprawdziwości, niekompletności lub przekazania lub przechowywania niezgodnie z ustawą informacji gospodarczych mających status informacji aktualnych.
- Dłużnik powinien udokumentować okoliczności uzasadniające sprzeciw. Może w tym celu m.in. przedstawić np. dowody spełnienia świadczenia wzajemnego, faktury lub rachunki.
- BIG może zwrócić się do wierzyciela lub dłużnika o dodatkowe wyjaśnienia.
Krok 2.
- Biuro co do zasady ma 30 dni na rozpatrzenie sprzeciwu. W tym czasie może wstrzymać ujawnienie informacji gospodarczych objętych sprzeciwem na okres konieczny do rozpatrzenia sprzeciwu. Obowiązek wstrzymania na okres 30 dni istnieje w razie uzasadnionego przypuszczenia, że wpisane dane dotyczą zobowiązania, które nie istnieje lub wygasło.
- Wydłużenie w/w okresu nie może być dłuższe niż 45 dni i musi być związane ze szczególnymi trudnościami w rozpatrzeniu sprzeciwu.
Krok 3.
Po rozpatrzeniu sprzeciwu biuro podejmuje 1 z 4 czynności:
1. Dokonuje aktualizacji informacji gospodarczej w razie uzyskania uzasadnionej informacji o tym, że m.in. dłużnik kwestionuje zobowiązanie w całości lub w części, uznaje je za przedawnione, lub toczy się postępowanie sądowe, dotyczące wpisanego zobowiązania.
2. Usuwa informację gospodarczą w razie uzyskania uzasadnionej informacji o okolicznościach, o których mowa w Ustawie (np. o nieistnieniu zobowiązania, zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej przez wierzyciela, etc).
3. Uznaje sprzeciw za bezzasadny i informuje o tym dłużnika.
4. Zawiesza ujawnienie informacji do czasu wyjaśnienia sprawy.
UWAGA! Wniesienie sprzeciwu nie podlega żadnym opłatom na rzecz biura.
Kiedy wierzyciel ma obowiązek usunięcia (lub zaktualizowania) zgłoszonych danych do BIG?
W przypadku:
1. częściowej lub całkowitej spłaty długu albo jego wygaśnięcia
2. powzięcia informacji o nieistnieniu długu
3. powzięcia informacji, że przekazane informacje gospodarcze są nieprawdziwe,
4. powzięcia innych informacji wpływających na zmianę informacji gospodarczych przekazanych do biura
– wierzyciel jest obowiązany niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia powzięcia powyższych informacji wystąpić z żądaniem aktualizacji informacji gospodarczych, przekazując do biura aktualne dane albo żądać ich usunięcia w przypadku stwierdzenia faktu nieistnienia zobowiązania.
Sankcje dla opieszałego lub nieuczciwego (zgłaszającego nieprawdziwe informacje) wierzyciela określone zostały w art. 47 i art. 48 ust. 1 ustawy, na podstawie których może zostać on ukarany grzywną nawet do 30 tysięcy złotych. Ponadto, dłużnik może w takim przypadku dochodzić swoich praw w drodze powództwa cywilnego o nakazanie zaniechania naruszenia dóbr osobistych.
Inne sposoby na wykreślenie wpisu z rejestru przez biuro:
1. Zbycie wierzytelności
Innym sposobem na usunięcie danych dłużnika z bazy BIG, może być zbycie wierzytelności przez dotychczasowego wierzyciela. Co do zasady biuro usuwa dane dłużnika po upływie 14 dni od uzyskania informacji od wierzyciela o zbyciu wierzytelności. Skutek ten nie nastąpi jednak, jeżeli nabywca wierzytelności, przed upływem wskazanego wyżej terminu, zwróci się do biura o dokonanie aktualizacji informacji w zakresie danych wierzyciela. W takim wypadku informacja o dłużniku pozostanie w bazie. Stąd też w razie powzięcia wiadomości o zbyciu wierzytelności warto skontaktować się z nabywcą i negocjować spłatę zaległości. Istnieje wówczas szansa, że dane dłużnika zostaną usunięte z BIG i nie będą znów ujawnione na wniosek kolejnych wierzycieli.
2. Upływ czasu
Poza wyżej wskazanymi przypadkami biuro usuwa informacje gospodarcze:
- po upływie 3 lat od ich ostatniej aktualizacji, nie później niż po upływie 10 lat od dnia ich przekazania przez wierzyciela.
Poniższa regulacja wchodzi w życie od 13.11.2017 r.
- nie później niż po upływie 10 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, jeżeli dłużnikiem jest konsument, przy czym w przypadku roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu nie później niż po upływie 10 lat od dnia stwierdzenia roszczenia.
Wniosek dłużnika o aktualizacje lub usunięcie danych wpisanych do KRD
Na wniosek dłużnika wierzyciel, który przekazał informacje gospodarcze do biura, jest obowiązany do ich uzupełnienia, uaktualnienia, sprostowania lub usunięcia, jeżeli są one niekompletne, nieaktualne, nieprawdziwe lub zostały udostępnione lub są przechowywane z naruszeniem Ustawy. Wierzyciel wówczas informuje biuro o uzupełnieniu, uaktualnieniu, sprostowaniu lub usunięciu danych dłużnika.
Zakres odpowiedzialności BIG
Poniższa regulacja wchodzi w życie od 13.11.2017 r.
W przypadku nieusunięcia informacji gospodarczej lub niedokonania jej aktualizacji BIG może zostać obciążone:
1) odpowiedzialnością cywilną za poniesione przez dłużnika szkody bądź
2) odpowiedzialnością z tytułu czynu nieuczciwej konkurencji.
Rozwiązanie to niewątpliwie wzmocni pozycję dłużnika, przyznając mu ochronę przed bezpodstawnym ujawnianiem informacji w BIG. Ponadto, może spowodować, że wobec odpowiedzialności odszkodowawczej BIG zdecyduje się na wstrzymanie ujawnienia informacji gospodarczej w sytuacji objętej sprzeciwem do czasu rozstrzygnięcia wątpliwości.
Co zrobić, gdy nieuzasadniony wpis pomimo wniesienia sprzeciwu nadal widnieje w KRD?
W takiej sytuacji dłużnik może dochodzić ochrony swoich dóbr osobistych na drodze cywilnej na podstawie art. 24 par. 1 Kodeksu Cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16 poz. 93 ze zm.).
W razie dokonanego naruszenia dóbr osobistych, konsument może żądać od nieuczciwego lub opieszałego wierzyciela dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia, w szczególności złożenia stosownego oświadczenia. Na zasadach przewidzianych w Kodeksie Cywilnym możliwe jest również żądanie zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy na wskazany cel społeczny. Paragraf 2 przytoczonego wyżej artykułu kodeksowego daje natomiast możliwość dochodzenia odpowiedniego odszkodowania przez poszkodowanego bezprawnym wpisem w BIG. Jednakże w sytuacji, gdy konsument zechce otrzymać odszkodowanie z powyższego tytułu, koniecznym stanie się wykazanie wysokości szkody.
Podsumowanie
Nowa procedura sprzeciwu, która zobowiązuje BIG do zbadania prawdziwości, aktualności i kompletności udostępnianych informacji, pozwoli zweryfikować rzetelność ujawnianych danych. Informacje niezgodne z rzeczywistym stanem zadłużenia poszczególnych podmiotów co do zasady powinny zostać zaktualizowane lub usunięte. Z drugiej strony należy pamiętać, że nawet wniesiony sprzeciw nie chroni konsumenta w 100 % przed nieprawdziwym wpisem. Niemniej, na mocy nowych przepisów konsument na pewno uzyskał zwiększone możliwości zadbania o to, aby wpis jego zadłużenia pojawił się z jednoczesną informacją, że kwestionuje on roszczenie lub uznaje je za przedawnione. Czy BIG zdąży rozpatrzyć reklamację dłużnika w określonym terminie 30 dni? Czas pokaże. Teoretycznie nie ma innego wyjścia. Jest to nowy obowiązek, nałożony Ustawą, któremu BIG będzie musiało sprostać.
Masz problem z wpisami w BIG? Możesz skorzystać z pomocy prawnika Rekina Finansów. Zespół Rekina Finansów zajmuje się usuwaniem wpisów z BIG-ów oraz kompleksowym oddłużaniem.
Jeśli chcesz zadaj też pytanie w komentarzu. Może inni czytelnicy wesprą Cię radą.
